افسردگی فصلی، یکی از انواع افسردگی است که برخی از افراد دچار آن می‌شود. همانطور که از نام آن مشخص است، افسردگی فصلی دارای الگوی فصلی است؛ یعنی فرد در برخی از فصل‌های سال دچار افسردگی می‌شود و با گذر کردن از آن فصل، حالات و روحیات فرد دوباره به صورت نرمال در می‌آید.
حتما برای شما هم پیش آمده است که در دوره‌هایی از سال، مخصوصا پاییز و زمستان، احساس خوشایندی نداشته باشید و انگیزه خود را برای انجام کارها از دست بدهید؛ اما دلیلی برای آن نداشته باشید.
شاید برای شما هم کار کردن، درس خواندن، قدم زدن و … در فصل‌هایی مثل پاییز سخت‌تر باشد و معمولا ساعاتی پس از بیدار شدن، همچنان بدون هدف در تخت خواب بمانید و هیجانی برای شروع روز خود نداشته باشید.
در چنین شرایطی، یکی از دلایلی که می‌تواند شرایط شما را توجیح کند، افسردگی فصلی است. امروزه، بسیاری از افراد در سراسر دنیا دچار افسردگی فصلی هستند؛ اما با توجه به این موضوع که علائم و نشانه‌های افسردگی فصلی به صورت دوره‌ای نمایان می‌شود، متاسفانه بسیاری از افراد توجهی به آن نداشته و برای درمان آن اقدام نمی‌کنند؛ زیرا پس از گذر از فصل و دوره افسردگی، دوباره نشانه‌های فرد به صورت نرمال درمی‌آید و فرد این تصور را دارد که خوب شده است و به دنبال علت و درمان افسردگی فصلی نمی‌رود.
افسردگی فصلی یا (SAD) یکی از انواع افسردگی است که علائم افسردگی در آن به صورت فصلی و تنها در زمان‌های خاصی از سال نمایان می‌شود. افسردگی فصلی عموما در فصول پاییز و زمستان اتفاق می‌افتد؛ اما در بین برخی از افراد نیز هستند که این نوع از افسردگی را در بهار و تابستان نیز تجربه می‌کنند.
افسردگی فصلی نیز مثل دیگر انواع افسردگی، نیاز به توجه و درمان سریع دارد. متاسفانه به دلیل موقتی بودن علائم این نوع از افسردگی، معمولا افراد به دنبال درمان افسردگی فصلی نمی‌روند. با این حال، خوشبختانه روش‌های گوناگون و موثری برای درمان افسردگی فصلی وجود دارد که به درمان هرچه سریع‌تر این اختلال و کاهش علائم آن کمک می‌کند.
از آن جایی که عموم افراد شناخت دقیق و درستی نسبت به این نوع افسردگی ندارند و ممکن است که افسردگی فصلی را با ناامیدی‌ها و ناراحتی‌های زودگذر اشتباه بگیرند؛ یا برعکس، بی‌حالی و بی‌رمقی برخی از روزهای پاییز را به افسردگی فصلی ربط دهند، تصمیم گرفتیم تا در این مقاله کلینیک نوروتراپی دارینه، بهترین مرکز نوروتراپی تهران، درباره افسردگی فصلی، علائم و درمان افسردگی فصلی صحبت کنیم. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که اطلاعاتتان نسبت به این اختلال پایین است، توصیه می‌کنیم که در ادامه این نوشته جذاب با ما همراه باشید.
افسردگی فصلی نیز مانند انواع دیگر اختلالات افسردگی نیاز به درمان فوری و سریع دارد. در اغلب موارد، تراپی و دارو درمانی می‌تواند به درمان افسردگی فصلی کمک بسیار زیادی کند؛ با این حال، در برخی از موارد نیز لازم است که از روش‌های نوروتراپی، مثل نوروفیدبک برای درمان افسردگی فصلی استفاده شود. نوروفیدبک یکی از جدیدترین و مدرن‌ترین روش‌های درمان افسردگی فصلی به شمار می‌رود که به تنظیم دوباره امواج مغزی کمک می‌کند. کلینیک نوروتراپی دارینه، بهترین مرکز نوروتراپی غرب تهران، درمان نوروفیدبک را به صورت کاملا تخصصی و زیر نظر بهترین نوروتراپیست‌ها به شما عزیزان ارائه می‌دهد.
افسردگی فصلی چیست؟
افسردگی فصلی یا SAD یکی از انواع اختلالات افسردگی است که به صورت دوره‌ای و فصلی به وجود می‌آید. این اختلال معمولا در برخی از زمان‌های خاص در سال علائم آن نمایان می‌شود و پس از گذراندن دوره‌ی آن، علائم از بین می‌رود و در سال بعد، دوباره این چرخه تکرار می‌شود. افسردگی فصلی عموما در فصل های سرد و کم‌آفتاب سال مثل پاییز و زمستان رخ می‌دهد؛ با این حال ممکن است که برخی از افراد نیز علائم افسردگی فصلی را در فصل بهار یا تابستان تجربه کنند.
در افرادی که دچار اختلال افسردگی فصلی هستند، علائم معمولا با شروع فصل پاییز خود را نشان می‌دهد. علائمی مثل کج خلقی، ناامیدی، کمبود انرژی و … از جمله علائم افسردگی فصلی به شمار می‌روند. با به پایان رسیدن فصل زمستان، این علائم نیز کم‌کم از بین می‌روند و برطرف می‌شوند.
از آن جایی که علائم افسردگی فصلی به صورت موقتی در فرد ظاهر می‌شود، معمولا افراد توجه زیادی به این نوع افسردگی ندارند و برای درمان آن اقدام نمی‌کنند. اما باید بدانید که افسردگی فصلی نیز می‌تواند تاثیرات منفی زیادی روی زندگی روزمره شما داشته باشد و شما را با مشکلات متعددی روبه‌کند.
علائم افسردگی فصلی
علائم افسردگی فصلی، به صورت دوره‌ای و فصلی در فرد دیده می‌شود. در ابتدا این علائم بسیار خفیف هستند و هرچه به زمان اصلی بروز علائم نزدیک‌تر می‌شویم، علائم افسردگی فصلی شدیدتر می‌شوند. از جمله علائم افسردگی فصلی عبارتند از:
- احساس بی‌حالی، غمگینی یا ناراحتی در اکثر روزها
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً فرد از آن‌ها لذت می‌برده است
- کمبود انرژی و احساس ضعف
- خوابیدن زیاد
- تجربه هوس کربوهیدرات، پرخوری و افزایش وزن
- عدم تمرکز
- احساس ناامیدی، بی‌ارزشی یا گناه
- کاهش شور و اشتیاق نسبت به زندگی
- احساس بی‌انگیزگی و عدم توانایی برای انجام کارهای روزمره
تهیه نقشه مغزی یکی از اصلی‌ترین روش‌های تشخیص افسردگی است. معمولا پیش از آن که روان درمانگر یا نوروتراپیست، هرگونه اقدام درمانی برای درمان افسردگی انجام دهند، از بیمار یک نقشه مغزی تهیه می‌کنند تا متوجه شوند که کدام قسمت مغز فعالیت کمتری دارد و از این طریق بتوانند اختلال افسردگی را تشخیص دهند.
احتمال بروز افسردگی فصلی در چه افرادی بیشتر است؟
هنوز به طور دقیق و مشخص نمی‌توان گفت که دلیل اصلی بروز افسردگی فصلی در برخی از افراد چیست؛ اما تحقیقات نشان می‌دهد که احتمال بروز افسردگی فصلی در زنان بیشتر از مردان است. همچنین افراد در سنین نوجوانی و جوانی شانس ابتلای افسردگی فصلی بیشتری نسبت به سایر سنین دارند. در حالت کلی، می‌توان گفت که عوامل زیر می‌تواند تاثیر مستقیم روی ابتلا به افسردگی فصلی داشته باشند و احتمال ابتلا به افسردگی فصلی را بیشتر کنند:
کمبود ویتامین D
کمبود ویتامین D یکی از اصلی‌ترین دلایل ابتلا به افسردگی فصلی است. تحقیقات زیادی صورت گرفته است که ثابت می‌کند افرادی که دچار کمبود ویتامین دی هستند، شانس بیشتری برای ابتلا به افسردگی فصلی دارند. این ویتامین به افزایش فعالیت هورمون سروتونین کمک می‌کند. کمبود دریافت ویتامین D از منابع غذایی یا کاهش جذب آن به دلیل کاهش نور خورشید در فصول زمستان و پاییز، باعث بروز افسردگی فصلی می‌شود.
وراثت و سابقه خانوادگی
آن دسته از افرادی که یکی از اعضای خانواده‌شان به افسردگی فصلی دچار است، احتمال بالاتری برای ابتلا به افسردگی فصلی دارند و لازم است که به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشند و در صورت بروز نشانه‌های اولیه و علائم افسردگی فصلی، هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام کنند.
ابتلا به افسردگی ماژور یا اختلال دوقطبی
افرادی که تجربه ابتلا به یکی از اختلالات روانی مثل انواع افسردگی، به خصوص افسردگی ماژور و اختلال دو قطبی را دارند، شانس ابتلا به افسردگی فصلی نیز در آن‌ها بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی بهتر است که هنگام مراجعه به پزشک برای درمان افسردگی فصلی، حتما در رابطه با سوابق بیماری‌‌های خود و همچنین داروهایی که مصرف می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید.
زندگی دور از خط استوا
یکی دیگر از عواملی که روی افسردگی فصلی تاثیرگذار است و شانس ابتلا به افسردگی فصلی را زیاد می‌کند، زندگی دور از خط استوا است. احتمالاً دلیل آن کاهش نور خورشید در طول زمستان و بلند شدن روزها در طول تابستان است.
چگونه می‌توان از ابتلا به افسردگی فصلی جلوگیری کرد؟
پیشگیری بهتر از درمان است. قطعا پیشگیری از ابتلا به افسردگی فصلی و همچنین جلوگیری از شدید شدن علائم افسردگی فصلی بهترین گزینه‌ای است که درمان این اختلال را برای ما بسیار آسان‌تر می‌کند. متاسفانه تاکنون هیچ راه حل علمی و مشخصی برای پیشگیری از ابتلا به افسردگی فصلی وجود ندارد؛ با این حال، برخی از اقدامات می‌تواند از شدید شدن علائم افسردگی فصلی جلوگیری کند.
مصرف ویتامین دی یکی از آن دسته اقداماتی است که می‌توانید برای جلوگیری از شدید شدن افسردگی فصلی انجام دهید. همانطور که به ان اشاره کردیم، کمبود ویتامین دی یکی از عوامل تاثیرگذار روی افسردگی فصلی است. با چکاپ سالانه و همچنین مصرف ویتامین دی، سطح ویتامین دی بدن را بالا نگه دارید.
علاوه بر این، اقداماتی مثل فعالیت روزانه و ورزش‌کردن به طور مرتب، به خصوص در فصل‌های سردتر و کم‌آفتاب‌تر مثل پاییز و زمستان می‌تواند به جلوگیری از ابتلا به افسردگی فصلی کمک کند. علاوه بر این، خواب کافی و استفاده از یک رژیم غذایی مناسب نیز به کاهش علائم افسردگی فصلی کمک می‌کند.
افسردگی یکی از اختلالات روان رایج در حال حاضر است که بسیاری از افراد از آن رنج می‌برند. فرد مبتلا به افسردگی، انگیزه و شوقی برای زندگی ندارد و روزهای زندگی خود را بدون انگیزه و با روزمرگی می‌گذراند. افسردگی می‌تواند تاثیرات بسیار منفی روی روند زندگی شما داشته باشد و شما را از رسیدن به اهداف و انجام مسئولیت‌ها و کارهای روزانه باز دارد. در برخی از موارد، افسردگی به قدری شدید می‌شود که فرد حتی برای بلند شدن از تخت و شروع فعالیت‌های عادی و روزمره نیز دچار مشکل می‌شود و نیاز به صرف انرژی زیادی دارد.
درمان افسردگی فصلی
خوشبختانه روش‌های گوناگونی برای درمان افسردگی فصلی وجود دارد که تاثیرات مثبت زیادی روی درمان این اختلال روانی دارند. اینکه پزشک شما از چه روش درمانی استفاده کند، بستگی به شدت اختلال افسردگی فصلی در شما دارد. در ادامه، برخی از رایج‌ترین روش‌های درمان افسردگی فصلی را با هم بررسی می‌کنیم:
روان درمانی و رفتار درمانی
رفتار درمانی و روان درمانی یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان افسردگی فصلی است. این روش که باید زیر نظر یک نوروتراپیست متخصص انجام شود، شامل جلسات گفتگو بین فرد بیمار و مشاور است. در طی این جلسات، تراپیست سعی می‌کند تا با ارائه راهکارهای مختلف، به درمان افسردگی فصلی فرد کمک کند.
نتایج رفتار درمانی معمولا خود را دیرتر از سایر روش‌ها نشان می‌دهد و لازم است که فرد مدت زمان نسبتا طولانی را به روانشناس مراجعه کند؛ اما اثرات این درمان در دراز مدت، خود را بهتر نشان می‌دهد و مدت زمان بیشتری نیز باقی می‌ماند.
رفتار درمانی شناختی یا CBT یکی از جدیدترین متدهای روانشناسی است که انقلابی در روان درمانی ایجاد کرده است و این روزها، بسیاری از مشاوران و روانشناسان برای درمان مسائل مختلف مثل افسردگی، اضطراب، اختلال دو قطبی و همچنین مسائل و مشکلات خانوادگی و مشکلات رابطه بین زوجین استفاده می‌کنند.
دارو درمانی
در صورت نیاز، روانشناس ممکن است که شما را به یک روانپزشک جهت شروع دارو درمانی ارجاع دهد. مصرف داروهای ضد افسردگی، روی درمان افسردگی فصلی نیز تاثیرگذار خواهد بود. مصرف داروهای ضد افسردگی حتما باید زیر نظر پزشک صورت بگیرد و مقدار دوز مصرفی آن در افسردگی فصلی با سایر اختلالات افسردگی کاملا متفاوت است.
شاید نظر پزشک شما این باشد که تنها در زمان‌های خاصی از سال داروهای ضد افسردگی را استفاده کنید؛ همچنین جهت کنترل بهتر بیماری و جلوگیری از شدت علائم ممکن است که نظر پزشک شما این باشد که داروهای ضد افسردگی را همیشگی مصرف کنید. معمولا داروهای ضد افسردگی با عوارض جانبی همراه است؛ پس تحت هیچ شرایطی اقدام به مصرف این داروها به صورت خودسرانه و بدون دستور پزشک نکنید.
نوروفیدبک
یکی دیگر از روش‌های درمان افسردگی فصلی، درمان نوروفیدبک است. این روش معمولا برای آن دسته از افرادی استفاده می‌شود که با علائم شدید افسردگی فصلی روبه‌رو هستند. در درمان نوروفیدبک، سعی می‌کنیم تا امواج مغزی را دوباره تنظیم کنیم و به حالت نرمال دربیاوریم.
نوروفیدبک یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان نوروتراپی است که این روزها به درمان و کنترل بسیاری از اختلالات روان مثل بیش فعالی، اضطراب، شب ادراری، افسردگی، اختلال یادگیری، نقص توجه و … کمک می‌کند.
