درمان شب ادراری کودک با نوروفیدبک
شب ادراری کودک یکی از مسائلی است که معمولا والدین را بسیار نگران میکند. شب ادراری کودک بین سنین ۲ تا ۷ سالگی بسیار رایج است؛ البته برای برخی از کودکان میتواند تا دوران بلوغ نیز ادامه داشته باشد. شب ادراری کودک میتواند به دلایل مختلف مثل مشکلات کلیه، کم بودن حجم مثانه یا عفونتهای ادراری اتفاق افتد. در برخی از موارد نیز شب ادراری دلایل روانی دارد و به دلیل استرس و اضطراب کودک به وجود میآید.
شب ادراری شاید بهخودی خود مشکل جدیای به نظر نرسد؛ اما روی روحیه کودک و عزت نفس کودک بسیار تاثیرگذار است و از این نظر، روان کودک را به شدت تحت تاثیر میگذارد. همین موضوع اهمیت درمان شب ادراری کودک را بالا میبرد.
اگرچه در اکثر موارد و پس از گذشت چند سال، با کامل شدن سیستم عصبی کودک، مشکل شب ادراری به خودی خود حل میشود؛ اما تاثیراتی که شب ادراری روی روان فرزند شما دارد، به قدری مهم است که لازم است به دنبال یک درمان سریع برای آن باشید.
خوشبختانه امروزه تکنیکهای مختلفی برای درمان شب ادراری وجود دارد که میتوانید با کمک آنها، شب ادراری کودک را به طور کامل درمان کنید. این روشها شامل روان درمانی، تکنیک پاداش، دارو درمانی و حتی روشهای نوروتراپی است.
با درمان سریع شب ادراری، اثرات منفی آن را روی روان کودک خود کم کنید و اعتماد بهنفس و عزت نفس کودک خود را در حساسترین سنین رشدی او بالا ببرید. در ادامه این نوشته با انواع شب ادراری کودک و علت بروز شب ادراری در کودک و در نهایت روش های درمان شب ادراری کودک آشنا میشویم.
یکی از روشهای درمانی موثر برای درمان شب ادراری کودک، روش نوروفیدبک است. شما میتواند روش درمانی نوروفیدبک را برای درمان شب ادراری کودک خود در کلینیک نوروتراپی دارینه به صورت کاملا تخصصی و زیر نظر بهترین متخصصان نوروتراپی انجام دهید.
منظور از شب ادراری کودک چیست؟
شب ادراری کودک به دفع بیاختیار ادرار در هنگام خواب کودک گفته میشود. معمولا اغلب کودکان تا پیش از ۴ سالگی، حداقل یکبار شب ادراری را تجربه میکنند و تجربه شب ادراری در این سن چیز جدیای نیست؛ زیرا در این سن هنوز مغز کودک در حال توسعه کنترل مثانه است و ممکن است و ممکن است کودک همچنان نتواند ادرار خود را در طول شب کنترل کند. این موضوع به مرور زمان حل میشود و مشکل حاد و جدیای ایجاد نمیکند. اما اگر شب ادراری کودک بعد از ۵ سالگی نیز همچنان ادامه پیدا کند، به عنوان یک اختلال و بیماری شناخته میشود و نیازمند مداخله و درمان است.
در اغلب موارد شب ادراری کودک به خودی خود مشکل به حساب نمیآید؛ مگر اینکه به دلیل وجود عفونت یا مشکلات کلیه باشد. در حالت کلی، شب ادراری برای کودک مشکل جسمی ایجاد نمیکند؛ اما این موضوع روی روان کودک شما بسیار تاثیرگذار است و باعث کاهش اعتماد به نفس کودک میشود. در چنین شرایطی لازم است که به دنبال پیدا کردن علت شب ادراری کودک و درمان شب ادراری کودک باشید.
خوشبختانه امروزه روشهای بسیاری برای درمان شب ادراری کودک وجود دارد که همگی به درمان شب ادراری کودک کمک میکند. با کمک این روشها میتوانید خیلی سریع اختلال شب ادراری کودک را درمان کنید و اثرات منفی شب ادراری روی روان کودک را کاهش دهید.
علت بروز شب ادراری در کودکان
شب ادراری در کودکان به دلایل مختلفی میتواند رخ دهد. برخی از این دلایل به دلیل شرایط روحی و محیطی است و در برخی از موارد نیز شب ادراری میتواند به دلایل فیزیولوژیکی باشد. در ادامه برخی از اصلیترین دلایل بروز شب ادراری در کودکان را بررسی میکنیم:
وراثت
تحقیقات نشان داده است که شب ادراری میتواند ارثی باشد و احتمال بروز شب ادراری در کودکانی که یکی از والدین آنها در دوران کودکی دچار شب ادراری بوده است، بسیار بیشتر است.
جنسیت
یکی از عوامل موثر در بروز شب ادراری کودک، جنسیت است. پسرها خیلی بیشتر از دخترها دچار شب ادراری میشوند. برخی از پزشکان این موضوع را به سیستم مجرای ادراری در پسرها ارتباط میدهند.
افزایش تولید ادرار در شب
در حالت نرمال، هورمون ADH، که باعث کاهش ادرار میشود، در شب بالا میرود. همین موضوع تولید ادرار در شب را کاهش میدهد. در برخی از کودکان این هورمون در شب به اندازه کافی تولید نمیشود و باعث افزاش ادرار در کودک میشود و به دلیل کم بودن حجم مثانه، شب ادراری رخ میدهد.
فعالیت بیش از حد عضله مثانه در شب
عضله مثانه یکی از عضلاتی است که انقباض آن به صورت ناخودآگاه رخ میدهد و مغز انسان آن را کنترل میکند. تحقیقات نشان میدهد که در کودکانی که دچار شب ادراری هستند، انقباص عضله مثانه در شبها بیشتر رخ میدهد. این موضوع باعث فشار بیش از حد به مثانه و شب ادراری کودک میشود.
مشکل در بیدار شدن از خواب
در این دسته از کودکان، بعد از پر شدن مثانه، پیام عصبی جهت بیدار شدن کودک از خواب بهخوبی و به موقع ارسال نمیشود و مشکلی در ارسال و دریافت امواج مغزی وجود دارد. معمولا در چنین شرایطی، درمانهای نوروتراپی مثل نوروفیدبک خیلی خوب به درمان شب ادراری کودک کمک میکند.
یبوست طولانی مدت
یبوست طولانی مدت باعث اختلال در عملکرد عضلات اسفنکتر شده و به مرور زمان باعث شب ادراری میشود.
استرس و اضطراب
در آن دسته از کودکانی که قبلا مشکل شب ادراری نداشته و این موضوع اخیرا پیش آمده است، احتمالا عوامل محیطی و مشکلات روحی میتواند باعث بروز شب ادراری در کودک شود. استرس و اضطراب بیش از حد و تغییرات در شرایط زندگی کودک، مثل تولد خواهر یا برادر، طلاق والدین، رفتن به مدرسه جدید و … میتواند باعث بروز شب ادراری کودک شود.
وجود اختلال بیش فعالی (ADHD)
تحقیقات نشان داده است که شب ادراری در کودکانی که دچار اختلال نقص توجه و بیش فعلی (ADHD) هستند، بیشتر دیده میشود.
انواع شب ادراری کودک
معمولا شب ادراری کودک به شکل اولیه و ثانویه اتفاق میافتد:
شب ادراری اولیه
شب ادراری اولیه شایعترین نوع شب ادراری در بین کودکان است که معمولا در سنین ۴ یا ۵ سالگی کودک شروع میشود و تا رسیدن به سنین بلوغ سیستم عصبی ادامه پیدا میکند. در این سن، کنترل ادرار در شب برای کودک سخت است؛ زیرا سیستم عصبی کودک همچنان کامل نشده است و پیام پر شدن مثانه دیر به مغز ارسال میشود و باعث شب ادراری میشود.
کودکان دچار شب ادراری اولیه، معمولا دو الی سه شب در هفته دچار شب ادراری میشوند. شب ادراری اولیه در این اندازه تا رسیدن به سن ۷ سالگی طبیعی است و معمولا درمان خاصی نیاز ندارد. فقط باید توجه داشته باشید که در صورت مواجهه با شب ادراری کودک، با کودک پرخاش نکنید یا کودک را به خاطر این کار تنبیه نکنید.
اگر شب ادراری کودک پس از ۷ سالگی نیز ادامه داشته باشد، وقت آن است که به دنبال درمان شب ادراری کودک باشید و به پزشک مراجعه کنید تا علت شب ادراری کودک را پیدا کنید؛ معمولا در چنین شرایطی مشکلات کلینیکال مثل عفونت ادراری، نارسایی مثانه، مشکلات کلیه، مشکل در سیستم عصبی و … باعث بروز شب ادراری کودک میشوند.
شب ادراری ثانویه
نوع دیگری از شب ادراری در کودکان به اسم شب ادراری ثانویه معروف است، پس از یک دوره طولانی، مثلا ۶ ماه، بهبود در کودک رخ میدهد. یعنی کودک شما مدت زمان طولانی مشکل شب ادراری نداشته و یکباره شب ادراری کودک به وجود میآید. این نوع شب اداری بیشتر به دلیل شرایط استرسزا و اضطراب کودک بهوجود میآید و ریشه روانی دارد. تغییرات مختلفی مثل تغییر محیط زندگی، جدایی والدین، ترس کودک از موردی خاص، اضافه شدن فرزند جدید به خانواده، ترس و استرس مدرسه و امتحان و … میتواند باعث بروز شب ادراری ثانویه در کودک شود.
درمان شب ادراری کودک
شب ادراری برای کودکان باعث ایجاد خجالت و شرمساری میشود و روی اعتماد بهنفس کودک شما تاثیرگذار است. از همین رو مهم است که به دنبال درمان شب اداری کودک باشید. امروزه روشهای بسیار زیادی برای درمان شب ادراری کودک وجود دارد که به شما کمک میکند هرچه سریعتر این اختلال را درمان کنید.
پیش از آن که به سراغ درمان شب ادراری کودک باشید، لازم است که علت و دلایل شب ادراری کودک را پیدا کنید و مطابق با آن درمان مناسب را پیش بگیرید. به عنوان مثال، اگر شب ادراری کودک شما از نوع ثانویه است، احتمالا تغییرات محیطی و استرس و اضطراب باعث بروز شب ادراری کودک شده است و با صحبت با کودک و مراجعه به روانشناس کودک میتوانید خیلی سریع و راحت آن را درمان کنید.
در ادامه برخی از رایجترین و کاربردیترین روش های درمان شب ادراری کودک را بررسی میکنیم:
رفتار درمانی
یکی از اصلیترین و موثرترین روش های درمان شب ادراری کودک، رفتار درمانی است. روشهایی مثل تنظیم دفعات ادرار کودک، پرهیز از مصرف بیش از حد مایعات در شب، درمان یبوست کودک، تنظیم ساعت خواب کودک و … میتواند به درمان شب ادراری کودک کمک کند.
دارو درمانی
در برخی از موارد دارو درمانی میتواند به درمان شب ادراری کودک کمک کند. همانطور که گفتیم، یکی از دلایل بروز شب ادراری در کودک، ترشح کم هورمون ADH است که به کاهش ادرار کودک در هنگام شب کمک میکند؛ از این رو با مصرف داروهایی مثل DDAVP و مینیرین، که جایگزین هورمون ADH میشوند، میتوانید به کاهش حجم ادرار کودک در شب کمک کنید و مانع شب ادراری کودک شوید. این داروها به صورت قرص و اسپری وجود دارد و باید توسط پزشک اورولوژیست تجویز شود.
روان درمانی
یکی دیگر از روشهایی که میتواند به درمان شب ادراری کودک کمک کند، روان درمانی است. مراجعه به روانشناس کودک به درمان شب ادراری کوک کمک میکند. در جلسات روانشناسی کودک، روان درمانگر با کودک در مورد شب ادراری و روشهای کنترل آن صحبت میکند. این موضوع بار روانی شب ادراری را از دوش کودک برمیدارد و کودک بهتر با این موضوع کنار میآید. همچنین روانشناس چند تکنیک مختلف را در قالب بازی به کودک آموزش میدهد تا به درمان شب ادراری کودک کمک کند.
درمان نوروتراپی
همانطور که گفتیم، در برخی از موارد شب ادراری کودک به دلیل اختلال در وضعیت امواج مغزی رخ میدهد. در چنین شرایطی روشهای نوروتراپی و تهیه نقشه مغزی میتواند به درمان شب ادراری کودک کمک کند.
نوروفیدبک چگونه به درمان شب ادراری کودک کمک میکند؟
یکی از تکنیکهای امروزی و بسیار جدید برای درمان شب ادراری کودک، روش نوروفیدبک است. این روش تاثیرات مثبت زیادی روی درمان شب ادراری کودک دارد. در این روش ابتدا نوروتراپیست یک نقشه مغزی از کودک تهیه میکند و با کمک آن، فعالیت قسمتهای مختلف مغز کودک را بررسی میکند و بر اساس نقشه مغزی کودک، برنامه درمانی مناسب را برای کودک انتخاب میکند.
شب ادراری در برخی از موارد به دلیل مشکل و اختلال در سیستم عصبی کودک و ارسال دیر هنگام پیام از طرف مثانه به مغز رخ میدهد. با کمک نوروفیدبک میتوانیم این مشکل را حل کرده و وضعیت امواج مغز را به حالت نرمال برگردانیم. با کمک نوروفیدبک، کودک میتواند روی عملکرد مغز خود تسلط داشته باشد. نوروفیدبک به مغز آموزش میدهد که عملکرد خود را اصلاح کند.
روش نوروفیدبک یک روش درمانی نسبتا طولانی است و معمولا ۳۰ الی ۴۰ جلسه زمان لازم است تا درمان کامل صورت گیرد؛ از این رو نباید انتظار تغییرات سریع پس از چند جلسه اولیه را داشته باشد؛ اما پس از مدتی شاهد تغییرات آن خواهید بود.
روش های خانگی برای درمان شب ادراری کودک
برخی از تکنیکهای خانگی ساده که به درمان شب ادراری کودک کمک میکند را در ادامه معرفی میکنیم:
تکنیک امتیاز و پاداش
در این روش، به ازای هر شب خشک، بدون شب ادراری، یک امتیاز به کودک تعلق میگیرد. میتوانید یک جدول امتیازبندی تهیه کنید و با برچسب، ستاره و … امتیازات کودک را مشخص کنید و اگر امتیاز کودک به حد مشخصی رسید، برای کودک جایزهای تهیه کنید. این تکنیک از طریق شرطیسازی کودک به درمان شب ادراری کودک کمک میکند.
پیامد خفیف
کودک باید یک پیامد منطقی و خفیف برای شب ادراری داشته باشد. توجه داشته باشید که به هیچ عنوان نباید کودک را برای شب ادراری تنبیه یا سرزنش کنید؛ اما یک پیامد خفیف برای این کار در نظر بگیرید. به عنوان مثال میتوانید به کودک بگویید که هرگاه رختخوابش را خیس کرد باید بلافاصله دوش بگیرد و پتو و ملحفهها را درون ماشین لباسشویی بیاندازد. اینگونه کودک متوجه میشود که شب ادراری پیامدهایی را برای او به همراه دارد.
استفاده از زنگ شب ادراری
یکی دیگر از روش های خانگی برای درمان شب ادراری کودک استفاده از زنگ شب ادراری است. زنگ شب ادراری یا تشک آلارم دار وسیلهای است که به لباس زیر کودک متصل میشود. این وسیله دارای حسگرهایی است که به رطوبت حساس است و در صورت شروع شب ادراری کودک، زنگ به صدا در میآید. این کار باعث میشود که کودک در همان ابتدای شب ادراری از خواب بیدار شود و برای تخلیه کامل ادرار به دستشویی برود.