پانیک اتک چیست؟ علائم و درمان حمله پانیک
پانیک اتک نوعی اختلال روانی است که بر اثر شدت زیاد ترس، وحشت یا اضطراب رخ میدهد. این اختلال در جوامع امروزی، بسیار شایع است و میتواند خیلی ترسناک و آزاردهنده باشد. بهطوریکه فرد در اثر بروز حمله پانیک ممکن است فکر کند که دچار حمله قلبی شده، قرار است بمیرد و یا اتفاق بسیار بدی برایش بیفتد. بسیاری از مردم یک یا دو حمله پانیک را در طول زندگی تجربه میکنند و بعد از آن و زمانی که شرایط استرسزا رفع شد، مشکل آنها به خودی خود برطرف میشود. اما اگر حملات پیوسته، ناگهانی و ادامهدار باشند، احتمالاً شخص به اختلال پانیک اتک مبتلا شده است. بیماران مبتلا به اختلال پانیک حداقل یک ماه به طور پیوسته از وقوع دوباره حمله، وحشت و اضطراب دارند و این هراس ،جوانب مختلف زندگی روزمره آنها را تحت تاثیر قرار میدهد. حمله پانیک یک حمله عصبی، غیر منتظره و بدون هشدار قبلی است که میتواند در هر زمان، حتی در هنگام خواب شبانه اتفاق بیفتند. ترس و وحشتی که هنگام حملات پانیک درافراد به وجود می آید، اغلب متناسب با شرایط واقعی آنها نیست و ممکن است با آنچه در اطراف آنها اتفاق می افتد کاملا بی ربط باشد. پانیک اتک سه نشانه دارد: تجربه حملات پیدرپی، نگرانی زیاد. درباره رخ دادن دوباره حمله ها و دوری از موقعیت هایی که فرد فکر میکند حمله در آنها رخ میدهد. افراد مبتلا در طول حمله پانیک احساس میکنند که بر اثر دلهره، کنترل خود را از دست دادهاند و ناتوان میشوند.
پانیک اتک بیشتر در بین زنان رایج است و علائم و عوارض آن اغلب از اوایل نوجوانی شروع میشود. افرادی که به پانیک اتک مبتلا میشوند ببیشتر در معرض اختلالات روانی مانند اگروفوبیا، افسردگی، استرس و وسواس قرار میگیرند.
پانیک اتک چیست؟
اختلال پانیک اتک یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که فرد مبتلا بدون علت مشخصی در زمانهای مختلف به طور ناگهانی دچار حمله میشود. فرد در طول حمله پانیک، ناگهان احساس ترس و نگرانی میکند اما دلیل واضحی برای آن وجود ندارد. افراد مبتلا به اختلال پانیک همواره از بازگشت حمله پانیک اضطراب دارند که این ترس، خود موجب بروز مجدد حمله میشود. این نوع حملات معمولاً خطر جدی به حساب نیامده و علت مشخصی هم ندارند. حملات پانیک بسیار ترسناک بوده و فرد احساس میکند که کنترل خود را از دست داده، دچار حملهی قلبی شده و یا حتی دارد میمیرد. امکان بروز این حملات هر زمانی وجود دارد. در حال رانندگی، در زمان انجام کاهای روزانه، در کلاس درس، در هنگام خواب و یا در میانه یک سخنرانی مهم، فرد ممکن است حملات پانیک را تجربه کند که در نتیجه باعث میشود فرد کنترل خود را از دست داده و احساس ناتوانی کند و این موضوع بر کیفیت زندگی او تاثیر میگذارد.
علائم اختلال پانیک معمولاً در سنین جوانی و نوجوانی آغاز میشوند و افراد مبتلا، به طور مداوم از تجربه و بروز مجدد حمله پانیک ترس و اضطراب دارند. تعداد و مدت حملات برای هر فردی ممکن است متفاوت باشد اما افراد مبتلا معمولاً حداقل چهار مرتبه حمله پانیک را تجربه میکنند که هر کدام اغلب به مدت ۱۰ الی ۲۰ دقیقه ادامه دارد و در ۱۰ دقیقه اول به اوج خود میرسد. با این حال، در موارد شدید ممکن است حمله پانیک در خواب یا بیداری آغاز شود و تا بیش از یک ساعت نیز تداوم داشته باشد. در افرادی که قبلا یکبار تجربه پانیک اتک را داشته اند؛ احتمال اینکه دفعات بیشتری دچار حملات پانیک بشوند بیش از سایر افراد می باشد. کسانی که به صورت مکرر حمله پانیک را تجربه میکنند، اغلب میتوانند موقعیت هایی که باعث بروز حمله در آنها می شوند را تشخیص دهند و یاد بگیرند که آماده مقابله با آن شوند.
بیماری پانیک اتک یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که فرد مبتلا بدون علت مشخصی در زمانهای مختلف به طور ناگهانی دچار حمله میشود. افراد مبتلا به اختلال پانیک همواره از بازگشت حمله پانیک اضطراب دارند که این ترس، خود موجب بروز مجدد حمله میشود.
پانیک اتک چه علائمی دارد؟
هنگام بروز حملات پانیک دو دسته علائم در فرد ظاهر میشود علائم جسمی و واکنشهای روانی.
علائم جسمانی که در حمله پانیک ظاهر می شوند عبارتند از:
• تپش قلب و بالا رفتن فشار خون
• تعریق کف دستان یا در موارد شدیدتر تعریق کل بدن
• لرزش دست و پاها و یا در موارد شدیدتر لرزش کل بدن
• احساس فشار در قفسه سینه یا کوتاه شدن تنفس
• گرگرفتگی و احساس گرما هنگام مواجهه با منشاء ترس
• حالت تهوع و در موارد کم استفراغ،
• گرفتگی شکم و دل پیچه
• درد قفسه سینه و گرفتگی آن
• سردرد در حین یا پس از وقوع حمله پانیک
• سرگیجه، احساس سبکی سر یا ضعف داشتن
• احساس سوزنسوزن شدن کف دست و پا
واکنش روانی که غالباً با این علائم همراه هستند عبارتند از:
• احساس غیر واقعی بودن یا از خود جدا شدن از زمین هنگام وقوع حمله پانیک
• تمایل شدید برای فرار از موقعیت و ترس از دیوانه شدن و از دست دادن کنترل
• ترس از دست دادن کنترل یا مرگ هنگام مواجه شدن با منشاء ترس
چه عواملی باعث بروز حملات پانیک میشود؟
عواملی که ممکن است خطر بروز حملات پانیک را افزایش دهند، عبارتند از:
• ژنتیک، داشتن سابقهی خانوادگی در حملات پانیک
• استرس زیاد و مداوم در زندگی، مانند استرس مرگ یا بیماری یکی از عزیزان
• تجربهی یک واقعه آسیبزا
• تغییرات بزرگ در زندگی، مانند طلاق، فوت و یا حتی تولد کودکی دیگر
• افرادی که مستعد احساسات منفی یا منفیبافی هستند
• وجود تغییرات خاص در نحوهی عملکرد قسمتهای مختلف مغز
• داشتن مشکل در سلامت جسمی مانند بیماریهای قلبی،تنفسی یا تیروئید
• استعمال سیگار، الکل، دخانیات یا مصرف کافئین زیاد
برای تشخیص پانیک اتک چه مواردی را باید در نظر بگیریم؟
لزوماً همه افرادی که ترس شدید را تجربه میکنند به اختلال پانیک اتک مبتلا نیستند. برای تشخیص پانیک اتک باید به این عوامل توجه کرد:
افراد مبتلا به پانیک اتک مرتب به حملههای وحشتزدگی غیر منتظره دچار میشوند.
• فاصله بین دو حمله یک ماه باشد و به دلیل نگرانی از تکرار دوباره، حمله ایجاد شده باشد. فرد مدام هراس داشته باشد که حمله دوباره تکرار شود و به همین دلیل کنترل خود را از دست داده، حالت جنون پیدا کرده و یا احساس کند قرار است دچار حمله قلبی شود. از طرفی تغییرات عمده در رفتار فرد، مانند دوری کردن از موقعیتهای تحریککننده حمله پانیک هم باید مورد توجه قرار گیرند.
• حملهی پانیک در نتیجه مصرف دارو، بیماری یا دیگر مشکلات روانی مانند هراس اجتماعی یا اختلال وسواس فکری یا عملی ایجاد نشده است.
عوارض پانیک اتک در زندگی افراد چیست؟
عوارض ناشی از پانیک اتک ممکن است به طور مستقیم یا غیرمستقیم شامل موارد زیر شود:
• ایجاد هراسهای خاص، مانند ترس از رانندگی یا ترک خانه به مرور زمان
• مراقبتهای مکرر پزشکی به دلیل نگرانیهای بهداشتی و سایر شرایط پزشکی
• عدم حضور یا اجتناب از شرکت در موقعیتهای اجتماعی
• بروز مشکلات عمده در محل کار یا مدرسه
• ایجاد افسردگی (افسردگی پانیک)، اختلالات اضطراب، پرخوری، وسواس و سایر اختلالات روانی در فرد به مرور زمان
• افزایش احتمال خطر خودکشی یا هجوم افکار مربوط به خودکشی به ذهن فرد
• مصرف الکل یا سوء مصرف مواد مخدر و دخانیات
• وقوع مشکلات متعدد شغلی و مالی
آیا حملات پانیک خطرناک است؟
با وجود اینکه علائم پانیک اتک میتوانند بسیار آزاردهنده و هراسآور باشند ولی آسیب جسمانی بخصوصی در طول حمله به وجود نمیآید . ولی به دلیل ترس و اضطراب فرد، موجب ایجاد اختلال در زندگی روزمره او میشود. فرد مبتلا به پانیک اتک به خاطر اینکه نگران است نتواند هنگام حمله از مکانهای شلوغ فرار کند از حضور در این مکانها دوری میکند. احتمال کمی وجود دارد که فرد مبتلا، به بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشد. اما افراد مبتلا به پانیک اتک برای کاهش و رفع علائم خود باید اقدامات لازم را انجام دهند تا با خیالی آسوده زندگی راحتتری داشته باشند.
آیا پانیک اتک درمان قطعی دارد؟
پانیک اتک را نمیتوان به طور کامل درمان کرد. بلکه میتوان آن را تا نقطه ای مدیریت کرد که دیگر زندگی فرد را مختل نکند. دلیل این که چرا یک درمان دائمی برای پانیک اتک وجود ندارد این است که حمله پانیک از فردی به فرد دیگر تا حد زیادی متفاوت است. با این حال با صبر و مقاومت میتوان راههایی پیدا کرد که به درمان پانیک اتک کمک کند.
نوروفیدبک از طریق تقویت امواج موثر در حالتهای آرامش و ریلکسشن (امواج آلفا) و سرکوب امواجی که در بالابردن اضطراب و تنش فیزیکی نقش دارند میتواند موجب بهبودی فرد و کاهش علایم اضطرابی گردد. به کمک نوروفیدبک میتوانیم همزمان چند مشکل را درمان کنیم. مرکز نوروتراپی دارینه با ارائه روشهای درمانی نوروتراپی مثل نوروفیدبک، بیوفیدبک و … میتواند در درمان بسیاری از اختلالات به شما کمک کند.
روش های درمان پانیک اتک چیست؟
پانیک اتک یک بیماری قابل درمان است؛ اما درصورتیکه فرد هیچ گونه اقدامی برای درمان انجام ندهد، با مشکلات زیادی در زندگی خود مواجه میشود. در این شرایط فرد همواره از برگشت احتمالی حمله پانیک اضطراب دارد که این موضوع خود میتواند موجب ابتلا به انواع دیگر بیماری های روانی شود.
انواع مختلفی از درمانها برای کمک به افرادی که از پانیک اتک رنج میبرند کشف شدهاند که به آنها کمک میکند تا یاد بگیرند که چگونه علائم را کنترل کنند.
روان درمانی
روان درمانی به فرد مبتلا به پانیک اتک در درک حملات و نشانه های اختلال کمک کرده و نحوه ی مقابله با آنها را آموزش میدهد. یکی از این روش های درمانی، درمان رفتاری ذهنی (CBT) می باشد، روشی که شامل شیوه های یادگیری آرامش، تغییر الگوهای فکری منفی، مدیریت استرس و افزایش اعتماد به نفس می شود. در این روش فرد را به آهستگی با ترس هایش روبه رو میکنند و سپس به او می آموزند که در حین تجربه ی اضطراب، آرامش خود را حفظ کند.
دارو درمانی
برای درمان دارویی اختلال پانیک از گروههای مختلف دارویی و ترکیب آنان میتوان استفاده کرد. گروههای دارویی مانند آلپرازولام و کلونازپام به علت تاثیر سریع آنها در ابتدای درمان بسیار موثر میباشند اما باید توجه داشت که این داروها پس از کنترل حملات هر چه زودتر و با نظم معین باید بتدریج کم شده و قطع شوند. البته اکثر کسانی که بخاطر درمان پانیک اتک دارو مصرف میکنند، نمی توانند دارو را قطع کنند و با قطع آن دوباره دچار حملات پانیک می شوند.
نوروفیدبک
نوروفیدبک روشی است برای یادگیری اینکه، چگونه امواج مغزی و فعالیتهایی که در مغز ما به طور طبیعی و خودکار انجام میشود را کنترل کنیم. در حقیقت با کمک نوروفیدبک میتوانیم به طور ارادی امواج مغزی خود را با استفاده از بازخوردی که دریافت میکنیم تغییر بدهیم.
نوروفیدبک از طریق تقویت امواج موثر در حالتهای آرامش و ریلکسشن (امواج آلفا) و سرکوب امواجی که در بالابردن اضطراب و تنش فیزیکی نقش دارند میتواند موجب بهبودی فرد و کاهش علایم اضطرابی گردد. به کمک نوروفیدبک میتوانیم همزمان چند مشکل را درمان کنیم و از مصرف داروهای متعدد جلوگیری کنیم.
درمان دارویی علائم پانیک اتک را فروکش میکند، روان درمانی عوامل زمینه ساز را کاهش میدهد و نوروفیدبک عملکرد مغز افراد را اصلاح میکند. اکثر کسانی که بخاطر درمان پانیک دارو مصرف میکنند، نمیتوانند دارو را قطع کنند و با قطع آن دچار حملات پانیک میشوند. اما درمان پانیک اتک با نوروفیدبک کاملا موثر است و بعد از اتمام درمان، نتایج کاملا ماندگار است.
وقتی امواج مغزی ما از تعادل خارج میشوند مشکلات مربوط به سلامت روحی یا جسمی در فرد ایجاد میشود. ما به کمک نوروفیدبک میتوانیم امواج مغزی خود را تغییر بدهیم یا آنها را اصلاح کنیم. شناخت امواج مغزی و وظایف آنها، میتواند تاثیر بسیلر مثبتی در عملکرد مغز داشته باشد.